تاثیر هشت هفته تمرین مقاومتی – تناوبی و مقاومتی – تداومی بر برخی شاخص های سیستم ایمنی در پسران 14 تا 17 سال غیر ورزشکار

این تحقیق از نوع نیمه تجربی و به صورت پیش آزمون، تمرین و پس آزمون است که به صورت میدانی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش را تمام پسر های سالم غیر ورزشکار شهرستان کامیاران با دامنه سنی 14-17 ساله بودند که بصورت نمونه در دسترس انتخاب شدند. نمونه های آماری در هیچ برنامه ورزشی منظم و سازمان یافته در حداقل یک سال قبل از شروع پژوهش شرکت نکرده بودند و فقط فعالیت روزمره را انجام می دادند. از جامعه آماری مذکور، 30 نفر از طریق پرسشنامه و به صورت داوطلبانه انتخاب شدند و به صورت تصادفی به سه گروه تقسیم شدند: گروه آزمایشی اول که تمرین ترکیبی مقاومتی – تناوبی انجام دادند(10n=) ، گروه آزمایشی دوم که تمرین ترکیبی مقاومتی – تداومی انجام دادند (10n=) و گروه کنترل که دراین دوره فعالیت ورزشی خاصی نداشتند (10n=). نمونه های خونی در حالت ناشتا و در دو نوبت پیش آزمون (در 24 ساعت قبل از شروع تمرینات) و72ساعت پس از دوره تمرینی (هشت هفته) از آزمودنی ها گرفته شد. برای بررسی نتایج، از نرم افزار آماری spss16 استفاده گردید. برای بدست آوردن اطلاعات خام از روشهای آمار توصیفی برای ترسیم جداول، نمودارها، میانگین و انحراف استاندارد استفاده شد و نیز از آمار استنباطی: آزمون های کلموگروف اسمیرنوف برای نرمال بودن گروهها، آزمون لوین برای همگنی واریانس ها؛ آزمون تی وابسته برای تعیین تفاوت بین دو مرحله آزمون(قبل از دوره تمرین با بعد از آن)؛ آزمون تحلیل واریانس یک راهه برای بررسی تفاوت مقادیر های سه گروه، قبل از دوره تمرین و بعد از آن و در نهایت از آزمون تعقیبی توکی برای تعیین تفاوت بین میانگین گروه ها؛ استفاده گردید. با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت، هشت هفته تمرین تناوبی-مقاومتی تأثیر معنی داری در نوتروفیل و لنفوسیت حالت استراحت پسران داشته است. همچنین با مقایسه دو نوع تمرین همزمان مقاومتی – تناوبی با مقاومتی- تداومی فقط در متغیر لنفوسیت تفاوت معنی دار وجود دارد و نیز همانطور که در نمودار شماره یک و دو مشاهده می شود، در تمرین همزمان تناوبی- مقاومتی درصد لنفوسیت در حالت استراحت کاهش و درصد نوتروفیل نیز کاهش یافته است. گلیسون و همکارانش، معتقدند پاسخ های همراه با یک فعالیت شدید، بسیار شبیه واکنش هایی است که توسط عفونت تحریک می شوند، همچنین آنها عقیده دارند که با نوتروفیلی شدن شدید (افزایش نوتروفیل در خون) که همراه با تلاش تمرینی مداوم است، در دراز مدت سبب تخلی? این سلول های با اهمیت در استخوان ها می شود، که مطمئناً تجمع نوتروفیل در خون منجر به کاهش بلوغ آنها در ورزشکاران نسبت به افراد غیر فعالی شده و فعالیت فاگوسیتوزی نوتروفیل های خون ورزشکارانی که به سختی و با شدت زیاد تمرین می کنند، کمتر می شود (5). از طرف دیگر، مقدار لنفوسیت در گروه تناوبی- مقاومتی کاهش یافته است.کاهش تعداد لنفوسیت های خون در دور? بازگشت به حالت اولیه و پایین قرار گرفتن آن از سطح قبل از تمرین، سبب سرکوب سیستم ایمنی می شود(5 ، 6، 11، 12، 13). تمرینات ورزشی آثار دراز مدتی بر روی زیر گروه های لنفوسیتی ندارد ( 4، 5، 12). از طرفی در تحقیقات بین تانیتا 2005 و مک کارتی و همکاران 2002، بعد از ورزش در حالت استراحت تعداد لنفوسیت ها تغییر کرده است. اما انواع تمرینات را باهم مقایسه نکرده اند ولی روشن است تمرینات تناوبی بر سیستم ایمنی تأثیر داشته اما تمرینات تداومی تأثیر چندانی ندارند چون از شدت پایینی برخوردار هستند ( 14 و 15). در مطالعه حاضر، پس از هشت هفته تمرین تمرین مقاومتی- تداومی تغییری در لنفوسیت ها مشاهده نشد اما پس از تمرین مقاومتی-تناوبی (72 ساعت پس از تمرین) در حالت استراحت درصد لنفوسیت کاهش یافته، با توجه به منابع کاهش تعداد لنفوسیت ها در حالت استراحت پس از تمرین ، سبب سرکوب سیستم ایمنی می شود(7، 9 و 15). در تحقیق حاضر از آنجا که بخشی از تمرین موازی، شامل تمرین تناوبی باشدت بالا بود و به دلیل اینکه بیشترین مقدار لکوسیت های سرم خون نوتروفیل و لنفوسیت می باشد، بندرت دو متغییر دیگر یعنی ائوزینوفیل و مونوسیت در خون وجود دارند، در نتیجه بیشترین تغییر در متغییر های نوتروفیل و لنفوسیت وجود دارد. همچنین، تمرینات مقاومتی با توجه به مطالعات گذشته تأثیری بر سیستم ایمنی نداشت( 16 و 17). عدم همسویی نتایج می تواند به دلیل تفاوت در پروتکل تمرینی، شدت تمرین، سن، جنس، سطح آمادگی افراد، سالم یا بیمار بودن آزمودنی ها و زمان خون گیری باشد. روی هم رفته این یافته ها نشان می دهند که تمرینهای شدید روزانه در دوره های کوتاه تر (کمتر از دو هفته )ممکن است تعداد گلبولهای سفید در گردش را به طور قابل ملاحظه تغییر ندهد و شمارش سلولی تنها پس از دوره های طولانی(هفته ها و ماهها) تمرین شدید و پر حجم که با علائم عدم تطابق همراه است (مثل بیش تمرینی) تغییر می کند. علاوه بر این، نوع تمرین نیز در تعداد گلبولهای در حال استراحت اثر گذار می باشد، بدین صورت که در دونده های استقامتی شمارش سلولی پایین آمده ولی در شناگران، دوچرخه سواران یا ورزشکاران رشته های سه گانه این اتفاق نمی افتد (11، 16، 18، 19). با توجه به عدم تشابه تغییرات سیستم ایمنی به شدت و نوع تمرین، به ورزشکاران، مربیان و معلمان تربیت بدنی توصیه می شود که توجه ویژه ای به شدت تمرین متناسب با وضعیت آمادگی جسمانی و سن مبذول دارند. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق تمرین همزمان مقاومتی- تناوبی احتمالا یک تمرین سرکوبگر سیستم ایمنی در پسران 14-17 ساله غیر ورزشکار است هر چند که این مسئله تحقیقات بیشتر را در این زمینه برای اظهار نظر قطعی حایز اهمیت می نماید.